Prof. zw. dr inż. dr h.c. Jerzy SZUBA
(1916 - 2006)
Jerzy Szuba urodził się 9 listopada 19l6 roku w Samarze. Jego ojciec - Stanisław był emisariuszem V Syberyjskiej Brygady Białych Legionów i uczestnikiem Bitwy Warszawskiej (1920 r.). W 1936 roku ukończył Gimnazjum im. Stanisława Konarskiego w Krakowie, a w roku 1946 Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej. Jeszcze jako student w roku 1939 został powołany na stanowisko młodszego asystenta w Katedrze Chemii Nieorganicznej Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej. Stopień doktora nauk technicznych otrzymuje na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej w 1952 r., a docenta w 1954 r. W roku l960 Rada Państwa nadaje Mu tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego, a profesora zwyczajnego w 1966 r. W roku 1974 Nowosybirski Elektrotechniczny Instytut (obecnie: Uniwersytet Techniczny) nadaje Mu godność doktora honoris causa.
Prof. Jerzy Szuba był uczestnikiem kampanii wrześniowej l939 r., członkiem ruchu oporu Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej w Warszawie w latach 1941-44. Nosił pseudonim „Świda”. Był uczestnikiem Powstania Warszawskiego w batalionie Szturmowym Korpusu Bezpieczeństwa „Nałęcz”. Podczas walk został ranny. Po upadku Powstania przeszedł obozy dla jeńców wojennych w Łambinowicach (Stalag 344 Lamsdorf), Sandbostel (Stalag X-B Sandbostel) oraz w Bad Schwartau (Lubeka). Po wyzwoleniu z niewoli powrócił do kraju w 1945 r. Posiadał stopień wojskowy majora.
W okresie okupacji pracował w Zakładach Przemysłowych „Mikrochemia” w Warszawie. Po wyzwoleniu w latach l946-1950 został kierownikiem Centralnego Laboratorium Zjednoczenia Przemysłu Koksochemicznego w Zabrzu, a jednocześnie w latach 1947-1950 był starszym asystentem w Katedrze Chemicznej Technologii Węgla na Wydziale Chemicznym Politechniki Wrocławskiej. W l950 roku przeniósł się na Wydział Chemiczny Politechniki Śląskiej, gdzie od roku 1960 pracował jako profesor w Katedrze Chemicznej Technologii Węgla. Równolegle pełnił funkcję prodziekana, a następnie dziekana Wydziału Chemicznego, prorektora (1962-l965) i wreszcie rektora Politechniki Śląskiej (1965-1974).
Aktywność prof. Jerzego Szuby była również bardzo widoczna poza Uczelnią. W latach 1954-1956 był członkiem Zespołu Doradców Komitetu Koordynacyjnego Przemysłu Koksochemicznego d/s Rozruchu Zakładów Koksochemicznych Huty im. Lenina (później im. Sendzimira, a obecnie ArcelorMittal Poland S.A. Oddział w Krakowie) w Krakowie. Należy też wymienić pełnione inne ważne funkcje: członek Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego (1963-l972); członek Prezydium RGSzW (1966-l972); przewodniczący Sekcji Technicznej RGSzW (1970-I972); członek Rady Nauki i Techniki i Komisji Doskonalenia Kadr przy KNiT (1969-l972); członek Głównej Komisji Kwalifikacyjnej d/s Kadr Naukowych (1968-l973); członek Komitetu Ekspertów d/s opracowania Raportu o stanie oświaty (l971-1973); członek Europejskiego Stowarzyszenia Rektorów Szkół Wyższych (1972-l974); członek Komitetu Nauk Chemicznych PAN (1972-l978); członek Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej d/s Kadr Naukowych przy Prezesie Rady Ministrów (od 1973 r.); członek Prezydium Komitetu Karbochemii PAN (od 1978 r.); członek Polskiego Komitetu d/s UNESCO (1968-l974); stały delegat Międzynarodowej Unii Przemysłu Gazowniczego (od 1982 r.); przewodniczący Rad Naukowych: Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu (od 1972 r.), Programu Rządowego PR-1 „Kompleksowe Przetwórstwo Węgla” przy Ministrze Górnictwa i Energetyki (1976-1986); członek Komisji Rządowej d/s Doskonalenia Funkcjonowania Gospodarki Narodowej (1972-1980); członek Prezydium ww. Komisji oraz przewodniczący Zespołu IV Postęp Naukowo-Techniczny (1976-l980); kierownik Centralnego Programu Badawczo-Rozwojowego 3.17. „Kompleksowe Przetwórstwo Węgla” (od 1986 r.).
W l973 roku wpisany został do Księgi Zasłużonych Województwa Katowickiego, a w 1978 roku do Księgi Zasłużonych Miasta Gliwice.
Prof. Jerzy Szuba był autorem lub współautorem ponad 150 prac naukowych i monografii publikowanych, w tym sześciu książek, współautorem 18 patentów oraz 12 wdrożeń dla przemysłu. Był promotorem 16 rozpraw doktorskich oraz ponad 200 prac dyplomowych. Był również autorem szeregu nie publikowanych opracowań dla przemysłu o charakterze rozwiązań technologicznych wynikających bezpośrednio z potrzeb produkcyjnych i gospodarczych. Jego specjalizacją zawodową był przerób ciekłych węglopochodnych, upłynnianie węgla, otrzymywanie paliw silnikowych. Brał udział w wielu konferencjach i seminariach naukowych krajowych zagranicznych, w tym w krajach: ZSRR, CSRS, NRD, WRL, RFN, Francja, Włochy, Wielka Brytania, Japonia, Indie, Australia, Belgia.
Za swoją działalność otrzymał osiem nagród Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, cztery nagrody wojewódzkie oraz szereg nagród rektora Politechniki Śląskiej. Został uhonorowany wieloma odznaczeniami za udział w wojnie obronnej i w walce z okupantem hitlerowskim: Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, medalem „Za udział w wojnie obronnej 1939”, Odznaką Grunwaldzką, Medalem za Warszawę, Medalem Zwycięstwa i Wolności, Krzyżem AK, Krzyżem Powstańczym, Medalem Wojska trzykrotnie nadanym (1948, Londyn). W 2001 r. otrzymał patent nr 22737 weterana Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny, który w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej potwierdził Kierownik Urzędu d/s Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Prezes Rady Ministrów.
Prof. Jerzy Szuba był osobistością dużego formatu zarówno jako uczony, pedagog, specjalista przemysłowy, działacz gospodarczy. Posiadał na swoim koncie olbrzymi dorobek naukowo-badawczy. Był pod tym względem uznanym i wybitnym człowiekiem. Jego osobowość cechowała komunikatywność i życzliwy stosunek do innych.
Prof. Jerzy Szuba zmarł 15 maja 2006 r. w Gliwicach i został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Gliwicach.
Andrzej Mianowski
Tomasz Radko
