Prof. zw. dr hab. Adolf JOSZT
(1889 - 1957)
Prof. zw. dr hab. Adolf Joszt, urodzony we Lwowie 17 marca 1889 roku, był synem Franciszka i Marii z Gerymowiczów. Po ukończeniu IV Gimnazjum we Lwowie podjął w 1907r. studia na Wydziale Chemii Technicznej Szkoły Politechnicznej we Lwowie, uzyskując tam dyplom inżyniera - chemika w roku 1911; w 1919 roku doktoryzował się na tym Wydziale, a w 1920 habilitował się z pracy o amylokoagulazie.
W latach 1912 - 1919 pracował w Akademii Rolniczej w Dublanach zajmując kolejno stanowiska: asystenta Stacji Fermentacyjnej, Stacji Botaniczno-Rolniczej i adiunkta Stacji Chemiczno-Rolniczej. Równocześnie w latach 1916-17 wykładał w tejże Akademii technologię rolniczą.
W 1918 roku walczył w obronie Dublan (obsługiwał karabin maszynowy), a następnie w obronie Lwowa; do końca 1919r. był wojskowym pirotechnikiem w Krakowie i Lwowie. W listopadzie 1919 został urlopowany, a następnie zwolniony z wojska w celu organizowania Katedry na Wydziale Rolniczo - Lasowym, który powstał przez połączenie i wcielenie do Politechniki Lwowskiej dwóch uczelni: Akademii Rolniczej w Dublanach i Wyższej Szkoły Lasowej we Lwowie. Zakładem i Katedrą Technologii Rolniczej na Wydziale Rolniczo - Lasowym kierował w latach 1919 - 1927, od 1923 roku jako profesor nadzwyczajny; w roku akademickim 1925/1926 był dziekanem tego Wydziału.
Po śmierci prof. Wiktora Syniewskiego objął w marcu 1927r. Katedrę Technologii Chemicznej Przemysłu Rolniczego na Wydziale Chemicznym Politechniki Lwowskiej. W listopadzie tego roku mianowany został profesorem nadzwyczajnym, a w 1929r. zwyczajnym profesorem tej katedry. Stanowisko to zajmował profesor Joszt do czerwca 1939r. W roku akademickim 1931/1932 był dziekanem Wydziału Chemicznego, a w roku 1936 został wybrany rektorem Politechniki Lwowskiej na trzyletnią kadencje 1936/37 - 1938/39. W pierwszym roku rektoratu prof. A. Joszta Politechnikę spotkało wielkie wyróżnienie. Prezydent RP(dekretem z dn. 11.XI.1936r) nadał uczelni Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za działalność naukową i wybitny udział w walce o zjednoczenie ziem polskich w latach 1918 - 1921. Prof. A. Joszt z powodu złego stanu zdrowia zrezygnował z pełnienia swojej funkcji w maju 1938 roku, a rektorem na pozostały okres kadencji został wybrany prof. Edward Sucharda.
W czasie wojny, w listopadzie 1941r, gdy Lwów zajęli Niemcy zorganizował średnią szkołę chemiczną z polskim językiem wykładowym. W maju 1942r. został powołany na stanowisko kierownika Katedry na Wydziale Chemicznym tzw. Państwowych Technicznych Kursów Fachowych we Lwowie, zorganizowanych przez niemieckie władze okupacyjne dla ludności pochodzenia nie niemieckiego. Uruchomienie wiosną 1942r. kształcenia młodzieży na wyższych uczelniach Lwowa miało na celu zapewnienie fachowego personelu urzędom i instytucjom na zdobytych terenach, zachowując tylko dla Niemców kierownicze stanowiska. Według instrukcji władz okupacyjnych ten rodzaj nauki nie miał mieć charakteru szkół wyższych, aby nie nadawać nie-Niemcom żadnych stopni i tytułów akademickich. Poziom nauczania miał więc wykształcić jedynie rzesze pomocniczego personelu zawodowego. Pomimo tych zarządzeń polska społeczność uczelni postanowiła przyjąć zasadę tajnego nauczania i utrzymać jego wysoki, akademicki poziom i strukturę obowiązującą do 1939 roku. W konspiracyjnym porozumieniu z Okręgową Delegaturą Rządu we Lwowie uzgodniono m.in.:
- objęcie studiów jawnych tajnym systemem nauczania,
- realizowanie programu nauczania ustalonego na rok 1939/40,
- po ustaniu okupacji kraju uznanie tych studiów za akademickie.
Dzięki postawie profesorów i podziemnej formie nauczania Politechnika Lwowska, formalnie lojalna wobec władz niemieckich, tworzyła największe dobro dla Narodu i Państwa Polskiego kształcąc przyszłych inżynierów, co pozwoliło na ich włączenie się w 1945 roku w dzieło odbudowy kraju.
Profesor Joszt w roku 1945 przeniósł się do Gliwic i objął stanowisko kierownika Katedry Technologii Chemicznej Przemysłu Rolniczego na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej, z siedzibą najpierw w Krakowie, a później w Gliwicach. Był jednym z głównych organizatorów tej nowej uczelni, zwłaszcza jej Wydziału Chemicznego, na którym w latach 1945-1947 pełnił funkcję dziekana. W roku 1952 w wyniku reorganizacji wyższych uczelni technicznych w Polsce i likwidacji kierowanej przez niego katedry objął, jako specjalista z zakresu technologii wody, Katedrę Technologii Wody i Ścieków na Wydziale Inżynierii Sanitarnej Politechniki Śląskiej i na tym stanowisku pozostał do końca życia.
Prof. Joszt w latach 1916-17 wykładał w Akademii Rolniczej w Dublanach technologię rolną, a od listopada 1919r. do października 1927 był wykładowcą technologii rolniczej w zorganizowanej i kierowanej przez siebie Katedrze Technologii Rolniczej na Wydziale Rolniczo-Lasowym Politechniki Lwowskiej w Dublanach. Od 1927r. kierując Katedrą Technologii Chemicznej II i Mikrobiologii prowadził wykłady z technologii chemicznej przemysłu rolniczego i z mikrobiologii technicznej obejmujące: chemię węglowodanów, cukrownictwo, gorzelnictwo, drożdżarstwo, piwowarstwo, occiarstwo oraz: enzymy, ogólne i szczegółowe wiadomości o drobnoustrojach (bakterie, drożdżaki, pleśniaki), zastosowanie wiadomości o drobnoustrojach w piwowarstwie, gorzelnictwie, przy wyrobie win i octu. Przedmiot ten wykładał również w latach 1928-32 dla studentów grupy chemicznej Wydziału Ogólnego Politechniki Lwowskiej. Wykłady z technologii chemicznej przemysłu rolniczego prowadził w dalszym ciągu, w okresie powojennym na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej do roku 1952. W latach 1952-57, będąc też specjalistą z zakresu technologii wody, prowadził wykłady z technologii wody i ścieków na Wydziale Inżynierii Sanitarnej Politechniki Śląskiej.
Działalność naukowa profesora Joszta, rozpoczęta w Akademii Rolniczej w Dublanach dotyczyła głównie badań w dziedzinie procesów fermentacyjnych, a później również technologii wody i różnego rodzaju ścieków. Prowadzone nad enzymami prace można podzielić na dwie grupy. Pierwsza, to mające głównie charakter praktyczny badania nad enzymami amylolitycznymi w słodach i ziemniakach, druga - teoretyczne studia nad amylokoagulazą, których wyniki opublikowane w trzech artykułach (O amylokoagulozie, I - III) w Rocznikach Nauk Rolniczych były cytowane w szeregu dzieł enzymatycznych i dały impuls do wielu badań z tego zakresu. Profesor odbudował ze zniszczeń wojennych i uruchomił gorzelnię doświadczalną w Dublanach, gdzie wraz ze zgrupowanym wokół siebie gronem uczniów prowadził badania naukowe i żywą współpracę z przemysłem rolniczym.
Oprócz wykonywania analiz surowców i półproduktów przemysłu gorzelniczego zakład prowadził hodowlę bakterii kwasu mlekowego i drożdży dla gorzelni rolniczych.
We Lwowie prof. Joszt rozwinął znacznie działalność naukową, kontynuując wraz ze współpracownikami badania nad fermentacją ciągłą w gorzelniach przemysłowych. Wyniki tych badań opublikowane m.in. w Przemyśle Chemicznym (1930r.) wzbudziły duże zainteresowanie w kraju i za granicą. Inne prace prowadzone w Katedrze prof. Joszta to badania nad elektrodializą soli z roztworów sacharozy, rozpuszczalnością soli wapniowych w roztworach sacharozy i karmelizacją sacharozy (opublikowane w "Kolloidchemische Beihefte",1935). Prowadzono również prace dotyczące zawartości witaminy C w ziemniakach i jej zależności od nawożenia fosforowego, nad środkami zwalczania grzyba domowego itd. Profesor Joszt prowadząc obszerne badania nad skrobią należał do najlepszych znawców tej dziedziny w Europie, a zainteresowania te przekazał swoim uczniom.
W Gliwicach, mimo ciężkich przeżyć wojennych i słabego już zdrowia podjął dalsze prace badawcze skupiając wokół siebie nowych uczniów. Kontynuował dawniejsze i prowadził nowe, aktualne prace naukowe z zakresu technologii wody. W tym czasie opracował również dwa skrypty: "Enzymatyka" i "Zasady mikrobiologii technicznej" wydane w r.1947/48 przez Dyrekcje Kursów Piwowarskich w Tychach.
Od 1948r. do ostatnich dni życia był kierownikiem Placówki Naukowo-Badawczej Między-wojewódzkiego Komitetu Ochrony Rzek przed zanieczyszczeniem w Katowicach, gdzie w powiązaniu z nowo objętą Katedrą Technologii Wody rozwinął ożywioną działalność naukową.
Prace naukowo-badawcze prof. Joszta cechowała wielka wnikliwość, dokładność w wykonaniu i staranność w dokumentowaniu omawianego zagadnienia. Z placówek naukowych kierowanych przez niego wyszło wielu doktorów habilitowanych, doktorów i inżynierów zajmujących katedry uniwersyteckie, bądź też naczelne stanowiska w przemyśle rolno - spożywczym.
Prof. Joszt był członkiem wielu towarzystw naukowych, m.in. Polskiego Towarzystwa Chemicznego, Polskiego Towarzystwa Mikrobiologicznego, Komitetu Technologii i Chemii Żywności PAN oraz współreaktorem kilku czasopism fachowych, jak "Acta Microb. Polonica", "Przemysł Rolny". Został odznaczony w 1938r. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 1957r. pośmiertnie Orderem Sztandaru Pracy I klasy. Zmarł w Gliwicach 16 marca 1957r.
