Prof. zw. dr hab. inż. Marian STARCZEWSKI
(1924 - 1987)
Prof. Marian Starczewski urodził się 24 marca 1924 roku w Starym Sączu, gdzie spędził dzieciństwo i młodość. W latach 1930-1936 uczęszczał do szkoły powszechnej, a następnie, do roku 1939, do gimnazjum ogólnokształcącego. W okresie okupacji pracował w latach 1940-1942 jako kierownik filii spółdzielni mleczarskiej w Łącku, natomiast w latach 1943-1945 w Banku Spółdzielczym w Starym Sączu. Pracując, ukończył na tajnych kompletach gimnazjum i liceum matematyczno-fizyczne. W maju 1945 r. rozpoczął studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej, początkowo w Krakowie, a następnie w Gliwicach. Jeszcze w czasie studiów, po ukończeniu czwartego roku, rozpoczął pracę zawodową wcharakterze asystenta w Zakładach Chemicznych "Oświęcim", gdzie wykonał również pracę dyplomową. Dyplom magistra inżyniera chemika uzyskał w 1951 roku, pracując już w Biurze Projektów Budownictwa Przemysłowego w Gliwicach. W październiku 1950 roku, odpowiadając na propozycję prof. dra inż. Stefana Pawlikowskiego, objął stanowisko asystenta w Katedrze Technologii Wielkiego Przemysłu Nieorganicznego Politechniki Śląskiej, równocześnie pracując dalej w Biurze Projektów, a następnie w Instytucie Materiałów Ogniotrwałych w Gliwicach. Praca ta, w której przyszło mu rozwiązywać problemy przemysłowe z zakresu technologii chemicznej i ochrony przed korozją materiałów budowlanych, ukształtowała zainteresowania i specjalizację Profesora na całe życie. Od roku 1959 poświęca się wyłącznie pracy na Politechnice Śląskiej. Znalazł się w gronie tych, którzy od podstaw współtworzyli Wydział Chemiczny, a następnie przyczynili się do jego rozwoju. Na tej Uczelni uzyskał wszystkie kolejne stopnie naukowe: w 1960 roku doktora nauk technicznych, w 1964 doktora habilitowanego, w 1971 profesora nadzwyczajnego i w 1976 roku profesora zwyczajnego.
Oprócz Wydziału Chemicznego Profesor związany był przez kilka lat zWydziałem Budownictwa. W 1963 roku, po mianowaniu na kierownika nowo powołanego Zakładu Ochrony Budowli przed Korozją przy Katedrze Budownictwa Przemysłowego iOgólnego tego Wydziału, rozpoczął organizację Zakładu i prowadzenie zajęć dydaktycznego z zakresu chemii ogólnej, chemii krzemianów i korozji materiałów budowlanych dla studentów I, IV iV roku tego Wydziału. W roku 1966 z Zakładu została utworzona Katedra Chemii iTechnologii Materiałów Budowlanych, a kierowanie nią powierzył Wydział ówczesnemu doc. drowi hab. inż. M. Starczewskiemu. W roku 1969 Katedra ta weszła w skład nowo tworzonej Katedry, a następnie Instytutu Chemii i Technologii Nieorganicznej na Wydziale Chemicznym. Profesor powrócił więc na Wydział Chemiczny. Pełniąc tym razem funkcję kierownika Katedry, a następnie dyrektora Instytutu i kierownika zakładu. Zakres jego pracy naukowej idydaktycznej obejmował technologię nieorganiczną, technologię ceramiki kwasoodpornej iogniotrwałej, problemy trwałości materiałów budowlanych w przemyśle chemicznym, hutniczym i koksowniczym oraz fizykochemię ciała stałego. W roku 1975 z jego inicjatywy została powołana na Wydziale nowa specjalność studiów "Chemia i technologia materiałów budowlanych", której został kierownikiem. Profesor był promotorem ponad 150. prac dyplomowych, 20. doktoratów i opiekunem 6. prac habilitacyjnych. Był organizatorem iwykładowcą na nowatorskich wówczas studiach podyplomowych z zakresu korozji wbudownictwie. Niestrudzony w pracy, pełnił również odpowiedzialne funkcje we władzach Uczelni, poczynając od stanowiska prodziekana Wydziału Chemicznego, zastępcy prorektora ds. nauki (1969-71), prorektora ds. nauki i współpracy z przemysłem (1971-78), a następnie ds. ogólnych aż do uzyskania najwyższej godności rektora Politechniki Śląskiej (1982-1984). W roku 1987 ze względów rodzinnych przeniósł się na Politechnikę Warszawską. Tam od razu został mianowany Kierownikiem Zakładu Ceramiki Instytutu Technologii Nieorganicznej, a wkrótce wybrany dziekanem Wydziału Chemicznego, ciesząc się w tych trudnych czasach, ogólnym zaufaniem.
W swoim życiu zawodowym profesor Starczewski przywiązywał szczególną uwagę do współpracy z przemysłem, był znanym w Polsce i wysoko cenionym specjalistą z zakresu technologii nieorganicznej oraz chemii i technologii materiałów budowlanych. Był jednym zpierwszych w Polsce specjalistów z korozji tworzyw niemetalowych i zabezpieczeń chemoodpornych obiektów przemysłowych. Był autorem lub współautorem kilkuset ekspertyz, prac naukowych i badawczych, wielu wdrożeń, kilkunastu patentów, ponad 160 publikacji w czasopismach technicznych i naukowych, czterech wydawnictw książkowych, niezliczonych ilości wystąpień na konferencjach, zjazdach i kongresach naukowych.
Znana była bardzo aktywna działalność Profesora w wielu gremiach naukowych PAN, Radzie Głównej przy Ministerstwie Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, radach naukowych instytutów branżowych, Zarządzie Głównym i Zarządzie Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego, w NOT i Polskim Towarzystwie Chemicznym oraz w redakcji czasopisma "Ochrona przed Korozją". Był stałym konsultantem wielu zakładów produkcyjnych i biur projektów. Jako koordynator międzyresortowego, a następnie rządowego, programu badań substancji wysokiej czystości iospecjalnych własnościach przyczynił się do rozwoju tej dziedziny i zintegrowania środowiska naukowego zajmującego się tym problemem w Polsce.
W uznaniu zasług Profesor został uhonorowany wieloma odznaczeniami, między innymi Krzyżem Komandorskim oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Odznaką Zasłużonego Nauczyciela, Orderem Sztandaru Pracy II kl. oraz odznakami okolicznościowymi Politechniki Śląskiej, ZNP iPZITB. Otrzymał również kilka nagród ministra i wiele nagród rektora Politechniki Śląskiej.
Odszedł nagle, 17.06.1987 roku, w pełni sił i możliwości twórczych. Spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Pozostał w pamięci wychowanków iwspółpracowników jako człowiek o niespożytej energii, nadzwyczajnej pracowitości, jako doskonały organizator , posiadający dar rozwiązywania trudnych problemów, które niosły ówczesne czasy, jako człowiek stanowczy i nieobojętny na sprawy innych, jako profesor dla którego dobro nauki i praca były sensem i celem całego życia.
Teresa Karczewska-Buczek
