Prof. zw. dr hab. inż. Józef ZABŁOCKI
(1924 - 2006)
Józef Antoni Franciszek Zabłocki urodził się 21 października 1924 roku w Walentynowie (pow. Inowrocław) w rodzinie ziemiańskiej o głębokich tradycjach patriotycznych. Rodzicami byli: Mieczysław Zabłocki i Wincentyna z d. Skotnicka. Patriotyzm ojca oraz jego zaangażowanie społeczne w różnych organizacjach spowodowały, że rodzina była szykanowana przez władze pruskie. O zaangażowaniu rodziny świadczy np. fakt, że stryj, ks. kanonik Mateusz Zabłocki, był komendantem Powstania Wielkopolskiego w Gnieźnie w 1918 r., a w r. 1939 został przez okupanta hitlerowskiego rozstrzelany w Inowrocławiu.
Od 1930 roku Józef wraz z rodzicami i bratem zamieszkał w Cieślinie koło Inowrocławia. W 1933 roku zmarł Mu ojciec. Po ukończeniu Szkoły Przygotowawczej Józef Zabłocki zdał egzamin do Gimnazjum im. J. Kasprowicza w Inowrocławiu. Naukę po 3 latach przerwał wybuch II wojny światowej. Wraz z matką i bratem został wysiedlony przez okupanta do Generalnej Guberni, gdzie pracował fizycznie jako robotnik rolny. Z chwilą wyzwolenia w styczniu 1945 roku rodzina Zabłockich powróciła do Cieślina, skąd została ponownie wysiedlona, tym razem przez nowe władze ludowe. Dzięki życzliwości, pomocy i ryzyka wielu ludzi, od 1 marca 1945 roku Józef Zabłocki kontynuował naukę w liceum w Inowrocławiu i w lipcu 1946 roku zdał maturę. W tymże roku ze względu na "niewłaściwe" pochodzenie społeczne nie został przyjęty na Politechnikę Wrocławską, natomiast przyjęto Go na wydział matematyczno - przyrodniczy Uniwersytetu Toruńskiego. Po zaliczeniu pierwszego roku przeniósł się na Politechnikę Śląską w Gliwicach na drugi rok chemii. Cały okres studencki pracował dorywczo (m.in. uczył w technikum dla dorosłych) i udzielał się społecznie, m.in. w "Bratniaku".
Dyplom magistra inżyniera chemika uzyskał w 1951 roku i w tym samym roku podjął pracę w Politechnice Śląskiej pod kierunkiem prof. Tadeusza Hoblera. Jego działalność naukowa dotyczyła początkowo zagadnień mieszania (z której to dziedziny wykonał pracę doktorską pt.: "Warunki wytwarzania zawiesin ciała stałego w cieczy" w r. 1964) i dyfuzyj-nego ruchu masy (pracę habilitacyjną pt.: "Współczynnik wnikania masy w cieczy na wypełnieniu rusztowym" obronił w r. 1973), następnie ruchu ciepła i filtracji, a także niektórych operacji mechanicznych (zwłaszcza w zakresie ochrony środowiska). Był współautorem kilku patentów i kilkudziesięciu publikacji krajowych i zagranicznych, uczestnikiem wielu konferencji i współorganizatorem pierwszej Konferencji Inżynierii Chemicznej PAN w Osiecznej, jak również Konferencji Inżynierii Chemicznej i Procesowej PAN w Kozubniku. Zwłaszcza ta ostatnia konferencja pozostała w pamięci jej uczestników ze względu na pokonanie przez Niego ogromnych trudności organizacyjnych, wynikających z obowiązywania stanu wojennego.
W r. 1977 został profesorem nadzwyczajnym, a od 1988 - profesorem zwyczajnym, nagrodzony wielokrotnie nagrodami centralnymi i rektorskimi za działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną. Był promotorem pięciu prac doktorskich, w tym prac 3 osób spoza Uczelni, jak również licznych prac magisterskich. Swoje zamiłowanie do dydaktyki wyniósł jeszcze z czasów, gdy był (równolegle z pracą na Uczelni) nauczycielem w Technikum, a później Kierownikiem Ośrodka Metodycznego na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej. Był też mocno zaangażowany w prace organizacyjne w Zakładzie Inżynierii i Konstrukcji Aparatury PAN w Gliwicach w okresie, gdy kierował nim profesor Tadeusz Hobler. Za zasługi dydaktyczne został uhonorowany Medalem Edukacji Narodowej. Wiele lat działał w ZNP i SITPChem, będąc odznaczony Złotymi Odznakami tego Związku i Stowarzyszenia, a macierzysta Uczelnia uhonorowała Go ponadto Medalem Zasługi, Medalem 15-lecia i Medalem 40-lecia Politechniki Śląskiej. Władze województw: śląskiego i opolskiego przyznały Mu również najwyższe wyróżnienia regionalne. Choć nie zabiegał o zaszczyty, władze państwowe przyznały Mu m.in. Złoty Krzyż Zasługi (1973), Krzyż Kawalerski (1980) i Oficerski (1994) Orderu Odrodzenia Polski.
Przez 23 lata (1970 - 1993) był członkiem Komitetu Inżynierii Chemicznej PAN, przez dwie kadencje członkiem Zespołu Ekspertów przy Ministrze Edukacji Narodowej, a także czterokrotnie członkiem Senatu Politechniki Śląskiej. Przy dużym Jego udziale powstał statut Politechniki Śląskiej, którego podstawowe zapisy funkcjonują do dnia dzisiejszego. Prof. Zabłocki był wielokrotnie recenzentem prac doktorskich i habilitacyjnych, a także opiniodawcą wniosków profesorskich, ale w tej dziedzinie Jego największe zasługi wiążą się z wszczynaniem tych postępowań.
Prof. Zabłocki był człowiekiem o rozległych horyzontach i zainteresowaniach, nieprzeciętnym erudytą, wnikliwym obserwatorem życia, miłośnikiem historii powszechnej i Polski, wybitnym humanistą a nawet znawcą wybranych dziedzin prawa. Swoim studentom i wychowankom wpajał szacunek dla tradycji i określonych pryncypiów, w tym nieustannie propagował wartości patriotyczne, a jednocześnie zachęcał do wykorzystania nowych osiągnięć czy badań nieznanych jeszcze obszarów. Nie kierował się nigdy uprzedzeniami, stąd wśród Jego przyjaciół znajdowali się ludzie o różnych poglądach. Dwukrotnie pełnił funkcję Dziekana Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej. Jego cechy osobiste sprawiły, że został z wyboru Dyrektorem Instytutu Inżynierii Chemicznej i Budowy Aparatury na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej, kierując nim aż do przejścia na emeryturę w r. 1994. Zawsze miał dużo życzliwości do młodych pracowników, starał się im pomagać nie tylko zachętą słowną. Ponieważ z Jego zdaniem liczyły się Władze Politechniki, wielu pracowników zawdzięczało Mu awanse, czy wyjazdy na stypendia. Inną ogromną zaletą Profesora była umiejętność doboru współpracowników, zwłaszcza w pracach administra-cyjnych na szczeblu Instytutu czy Wydziału. Pracownikom tym pozostawiał dużo swobody w decyzjach i najczęściej ta polityka okazywała się bardzo skuteczna. Profesor Zabłocki wniósł także istotny wkład w zakresie dydaktyki. Jego udział w utworzeniu nowego kierunku studiów "Inżynieria chemiczna i procesowa" i przygotowanie dla niego treści programowych był decydujący. Do końca, mimo pogarszającego się wzroku, utrzymywał żywe kontakty z Katedrą Inżynierii Chemicznej i Procesowej Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej.
Prof. Józef Zabłocki przyczynił się niewątpliwie do zbudowania właściwego miejsca inżynierii chemicznej w rodzinie nauk technicznych.
Odszedł z naszego środowiska uczony, wychowawca wielu pokoleń inżynierów, wielki przyjaciel młodzieży, życzliwy i wyrozumiały przełożony, kochający mąż, ojciec i dziadek, niezwykle związany ze swoją rodziną. Współpracownicy pożegnali Go 13 stycznia 2006 roku w Gliwicach, skąd odbył ostatnią drogę do grobu rodzinnego w Strzelnie (woj. kujawsko - pomorskie), w którym został pochowany 14 stycznia 2006 r. Pozostawił po sobie uczucie żalu i dobre wspomnienie.
Michał Palica
